“Toch ergens bijzonder dat mensen zoals jullie nodig zijn om onze projectteams in de bouw te helpen. En dat je daarmee een heel bureau aan het werk kunt houden”. Au, dat steekt wel even – zit ik aan tafel met iemand die de toegevoegde waarde van ons werk niet deelt? Na wat praten ontdek ik dat het meer gaat om een hoge norm die mijn gesprekspartner hanteert voor zichzelf en voor zijn projectmanagers. “Dat moet je toch eigenlijk wel zelf kunnen, om boven je eigen belangen uit te stijgen en een goede samenwerking met de klant te ontwikkelen.”
Ja, wellicht moet je dat zelf kunnen. Ik wil het ook altijd zelf kunnen, bedenk ik mij. En het is ook niet moeilijk om te bedenken wat het goede en constructieve gedrag is dat je helpt naar een goede verhouding opdrachtgever-opdrachtnemer. We weten – onbewust – feilloos hoe we iemand constructief kunnen benaderen en met welk gedrag we de ander in het rood krijgen.
We zijn er in bouwprojecten al lang achter dat onderling vertrouwen en openheid belangrijk is. Dat een helder gezamenlijk doel een belangrijke voorwaarde is bij de start van een team. En dat ieder helderheid heeft over zijn rol en bijdrage aan die doelstelling. Mooi dat we dat al allemaal weten. Wat maakt het dan zo lastig om het in de praktijk te brengen?
In mijn gesprek moest ik glimlachen en zei: “Ja, het is eigenlijk ook heel simpel, maar oh zo lastig in het moment zelf”. En ik noemde als voorbeeld dat ik thuis best weet dat ik die ene opmerking niet moet maken als mijn vriend moe en geërgerd thuiskomt. En dat ik het dan toch niet kan laten. Met mijn verstand kan ik heel goed bedenken wat het constructieve gedrag is of wat ik had moeten doen. En toch kies je op een onbewust niveau voor het onhandige; voor de olie op het vuur. Het is bijna of je niet anders kunt.
Simpel?
Hier een korte uitleg waarom het zo simpel en zo verdraaid lastig is. Wat ik ben vast niet de enige die bovenstaande situatie herkent. Mijn coach legde het mij ooit uit door middel van de volgende vergelijking. Je gedrag bestaat uit een volautomatisch samenspel van neurale verbindingen. Een fijnmazig wegennet, zeg maar. Als klein kind heb je miljoenen van deze verbindingen, maar alleen die patronen die je veel gebruikt, bestendigen, de rest verdwijnt. Zo slijt je gedrag en reacties op veelvoorkomende situaties langzaam in. Je legt onbewust je eigen ‘gedragssnelwegen’ aan. Ergens onderweg in je leven kun je tot de conclusie komen dat bepaalde reacties op situaties je eigenlijk helemaal niet helpen. Denk aan harder werken om spanning uit de weg te gaan, je afsluiten voor de ander om kritiek niet te hoeven voelen of jezelf te verliezen op je smartphone om niet onder ogen te hoeven komen hoe je je echt voelt. En ik noem maar een paar opties.
Met 130 km per uur
Tot die conclusie komen dat je eigen gedrag je in de weg zit is een mooie stap. Geweldig, ik ben tot een heel slim en nieuw inzicht gekomen! Zo simpel kan het dus zijn om te ontdekken wat je anders moet doen. Een belangrijke stap, maar een veel taaiere stap is het vervolgens anders te doen. Je moet leren de volautomatische neurale patronen bij te stellen. En dat is verdomd lastig. Terwijl in een situatie alles in jou door wil en gewend is aan de oude manier, moet je ergens alert genoeg zijn om te signaleren dat je een andere afslag moet gaan nemen. Het is net alsof je op de snelweg zit met 130 km per uur en je ziet in een flits in je ooghoek dat landweggetje waar je op had willen zitten. Geen idee hoe je er moet komen – de neurale afslag moet je nog aanleggen- maar je realiseert je de dat je niet meer op dit stuk snelweg wilde rijden.
Wat dan te doen?
Dat is te uitgebreid voor dit artikel, daarover een andere keer meer. Een klein tipje van de sluier: Het signaleren van het moment en het verduren van de ‘pull’ om gewoon door te gaan is al heel belangrijk. Dus: ”Ja, heel begrijpelijk dat ik nu de sterke neiging voel om af te haken / de ander af te troeven / de steek onder water te geven, etc. Maar dat ga ik niet meer doen”.
Dan komt er ruimte om nieuwsgierig te zijn naar wat er zich dan aandient om ander gedrag te ontwikkelen. Dat is taai, want je hebt niet voor niets jarenlang op dat weggetje gereden. Je hebt waarschijnlijk onbewust allerlei negatieve voorspellingen over wat er kan gebeuren als je deze route neemt. Vragen aan de ander wat die eigenlijk bedoelt / zeggen dat je je geïntimideerd voelt en dat je dat lastig vindt / zeggen wat je kwetst, etc. Stel dat je dat echt gaat doen… wat brengt dat met zich mee?
Veel mildheid, geduld en volhouden helpt in dit proces. Je ziet wat je eigenlijk wilt, en dat je het nog helemaal niet kunt, en dat is ok. Zo simpel, en ook zo lastig dus.
Stoei jij ook met de verandering van weten naar doen, neem dan contact op met mij of één van mijn collega teamcoaches.
Stoei jij ook met de stress of frustratie die hoort bij verandering of met gedrag in een team. Kijk dan eens bij onze Masterclass Teamdynamiek & Systeemdenken, die wij regelmatig aanbieden.